Για να γνωρίσουμε τώρα δύο σπουδαίους ήρωες της Νάουσας,
τον Τάσο Καρατάσο και τον Κασομούλη.
Ο ήρωας Τάσος Καρατάσος υπήρξε αναμφισβήτητα η πλέον εμβληματική φυσιογνωμία που ανέδειξε η Μακεδονία κατά τον ξεσηκωμό του 1821 και που συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με τα συγκλονιστικά γεγονότα της Επανάστασης και του χαλασμού της Νάουσας το 1822. Καταγόταν από την Ημαθία της Μακεδονίας. Η πολεμική του δραστηριότητα ξεκίνησε από τη νεαρή ηλικία των 17 ετών.
Παντρεύτηκε κόρη ιερέα από την περιφέρεια της Βέροιας και μαζί της απέκτησε πέντε 5 γιούς και δύο 2 κόρες.
Το 1822 η Νάουσα επαναστατεί και όλοι οι οπλαρχηγοί αναθέτουν τη γενική αρχηγία του Αγώνα στον γερο-Καρατάσο. Με την πολεμική του ικανότητα διηύθυνε τον αγώνα μέχρι τέλους.
Παρά την ηρωική αντίσταση, η Νάουσα πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, όσο λίγες ελληνικές πόλεις. Ο πληθυσμός της πόλης σχεδόν ξεκληρίστηκε. Μαζί και η οικογένεια του Καρατάσου. Η γυναίκα του Μαρία πιάστηκε αιχμάλωτη, μαζί με τις δύο κόρες τους και τα δύο μικρότερα αγόρια τους, και οδηγήθηκαν στη Θεσσαλονίκη όπου υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια. Το πρώτο αγόρι το αποκεφάλισαν οι Τούρκοι μπροστά στη μητέρα του, ενώ το άλλο αγόρι εξισλαμίστηκε βίαια και έγινε αργότερα πασάς της Αιγύπτου με το όνομα «Καρατάς πασάς».
Τη γυναίκα του Καρατάσου, όταν αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει, την έκλεισαν οι Τούρκοι σε ένα σάκο γεμάτο θανατηφόρα φίδια δολοφονώντας την με αυτόν τον βάναυσο τρόπο.
Ο Τάσος Καρατάσος, μαζί με τον γιο του Δημήτριο (Τσάμη) και τον Κωνσταντίνο (Κωτούλα) είναι οι μόνοι που γλύτωσαν από την οικογένεια τους και κατέφυγαν στην αγωνιζόμενη Νότια Ελλάδα να προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους με νέα αγωνιστική διάθεση.
Ο Νικόλαος Κασομούλης θεωρείται ένας από τους σημαντικούς αγωνιστές του 1821, παρόλο που δεν είναι από πιο αναγνωρίσιμα ονόματα. Εκτός όμως από τη σημαντική του συμβολή στον αγώνα, ο Κασομούλης με το συγγραφικό του έργο παρέδωσε σημαντικές ιστορικές πηγές για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Γεννήθηκε το 1795 στην Κοζάνη. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Κασομούλης ήταν έμπορος και μέλος της Φιλικής εταιρίας. Το 1820, μυείται και ο Νικόλας Κασομούλης στη Φιλική Εταιρία και η ζωή του αλλάζει. Είναι από τα νεότερα σε ηλικία μέλη της και διακρίνεται για την ενεργητικότητά του.
Συμμετέχει στον αγώνα του ‘21 από την αρχή μέχρι το τέλος, ως αγωνιστής, ως γραμματικός, ως διαμεσολαβητής. Αγωνίζεται, γνωρίζει τα πάντα και τους πάντες και μας δίδει ζωντανές περιγραφές και καταγραφές ανθρώπων και γεγονότων στα στρατιωτικά του ενθυμήματα.
Όταν η Νάουσα επαναστατεί, πληροφορείται ότι μέσα σε αυτή έχει καταφύγει και η οικογένειά του, η οποία είναι επταμελής.
Η επανάσταση της Νάουσας κατέληξε σε ολοκαύτωμα της πόλης. Μεταξύ των προμάχων της πόλης και ο πατέρας του Κασομούλη και τα αδέλφια του Γιώργης και Μήτρος. Ο πατέρας Κασομούλης έπεσε μαχόμενος μπροστά στα μάτια του μικρού γιου του Γιαννάκη, τα αδέλφια του σώθηκαν και κάποτε αντάμωσαν. Η μάνα του, οι δύο αδελφές του και ο μικρός αιχμαλωτίστηκαν.
Ο Νικόλαος Κασομούλης συνέχισε τον αγώνα. Τον συναντάμε το 1826 στο Μεσολόγγι με τα δυο του αδέλφια συντονιστή της εξόδου. Το 1829 κατάφερε και απελευθέρωσε με λύτρα τη μητέρα του, τις δυο αδελφές του και τον μικρό Γιαννάκη. Πέθανε το 1872 σε ηλικία 77 περίπου ετών στη Στυλίδα (Στερεά Ελλάδα), νοσταλγός της Μακεδονίας, για την ελευθερία της οποίας θυσίασε τα πάντα. Το βιβλίο του “Στρατιωτικά ενθυμήματα” είναι πολυτιμότατο βοήθημα για τη μελέτη της ελληνικής επανάστασης.