Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν παγκοσμίου κλίμακας πόλεμος που διήρκεσε από το 1939 έως το 1945. Περιλάμβανε τη συντριπτική πλειονότητα των χωρών του κόσμου (τη Σοβιετική Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιαπωνία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιταλία, τη Γαλλία, κ.α.). Αποτέλεσε την πιο εκτεταμένη γεωγραφικά και δαπανηρή σε πλουτοπαραγωγικούς πόρους ένοπλη σύγκρουση στην ιστορία της ανθρωπότητας, στην οποία έλαβαν μέρος περισσότεροι από 100 εκατομμύρια άνθρωποι από περισσότερες από 30 χώρες.
Από την πλειονότητα των ιστορικών θεωρείται ως συνέχεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι στην ουσία τα αίτια και οι δυνάμεις που τον προκάλεσαν ήταν οι ίδιες. Μερικές από τις βασικές αιτίες του πολέμου ήταν οι σκληροί τιμωρητικοί όροι που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Γερμανία και η τάση των χωρών του φασιστικού Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Στη Γερμανία κυβερνούσε από το 1933 ο Αδόλφος Χίτλερ, που επεδίωκε να ανορθώσει το γόητρο της καταρρακωμένης χώρας του και να πάρει εκδίκηση από τους Αγγλογάλλους για την ήττα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ιταλία εξουσίαζαν οι φασίστες του Μουσολίνι από το 1922, ενώ η στρατοκρατική Ιαπωνία είχε ξεκινήσει και επιδίωκε τη συνέχιση της επεκτατικής της πολιτικής.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος σημαδεύτηκε από μαζικές εκτελέσεις και θανάτους στρατιωτών, αλλά και πολιτών. Οι ναζιστικές δυνάμεις του Χίτλερ προχώρησαν σε μαζικούς θανάτους και πολιτών. Ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είναι συγκλονιστικός και υπολογίζεται σε 50 έως 85 εκατομμύρια! Συμπεριλαμβάνονται και όσοι σκοτώθηκαν από τη ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι (που βρίσκονται στην Ιαπωνία) από τις Η.Π.Α., ως αντίποινα για τη σύναψη συμμαχίας της Ιαπωνίας με τον Χίτλερ και τη ναζιστική Γερμανία. Με αυτόν τον τραγικό τρόπο τελείωσε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Τα δεδομένα αυτά έκαναν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
την πιο θανατηφόρα σύγκρουση στην ανθρώπινη ιστορία.
Σχηματίστηκαν δύο αντίπαλες στρατιωτικές συμμαχίες: οι Σύμμαχοι (με αρχηγούς τη Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση).
και οι Δυνάμεις του Άξονα (με αρχηγούς τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ιαπωνία).
Σταδιακά όμως προσχώρησαν κι άλλα κράτη στις δύο αντιμαχόμενες συμμαχίες:
Και σε αυτόν τον πόλεμο ο ρόλος της Μακεδονίας ήταν καθοριστικός, καθώς από εδώ και συγκεκριμένα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα ξεκίνησε ιταλική επίθεση την 28η Οκτωβρίου του 1940 εναντίον των Ελλήνων, όταν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ιωάννης Μεταξάς αρνήθηκε να παραδοθεί η χώρα μας. Έτσι ξεκίνησε το γνωστό σε όλους μας Έπος του ’40, καθώς οι Έλληνες πολέμησαν με τη βοήθεια του Θεού και της Παναγίας πολύ γενναία και κατάφεραν να αποκρούσουν την επίθεση.
Ενώ ο ελληνοϊταλικός πόλεμος συνεχιζόταν, η Ελλάδα δέχτηκε και γερμανική επίθεση στα σύνορα της Μακεδονίας και της Βουλγαρίας, η οποία ήταν σύμμαχος της Γερμανίας. Οι Γερμανοί, αφού έκαμψαν την ηρωϊκή ελληνική αντίσταση, άρχισαν να κινούνται προς την Αθήνα, ενώ τα ελληνικά στρατεύματα της Αλβανίας διαλύονταν. Τότε υπεγράφη συνθηκολόγηση και η Ελλάδα είχε πέσει στα χέρια των Δυνάμεων του Άξονα. Ακολούθησε η λεγόμενη «Κατοχή» για 4 χρόνια (1941-1944):
Η Ελλάδα υπέφερε τα πάνδεινα κατά τη διάρκεια της κατοχής: μεγάλη πείνα, κακουχίες, εκτελέσεις, δολοφονίες, καταστροφές ολόκληρων χωριών. Οι κατακτητές ήταν πολύ σκληροί κι άκαρδοι.
Όμως οι Έλληνες δεν σταμάτησαν να αντιστέκονται. Οργάνωσαν αντάρτικο στρατό, ο οποίος κρυβόταν στα βουνά και είχε ως στόχο να θέτει εμπόδια στα σχέδια των εχθρών. Αυτή η δράση των Ελλήνων είναι γνωστή ως Εθνική Αντίσταση.
Τον ματωμένο Οκτώβριο του ’41 οι Γερμανοί αιματοκύλισαν τα Άνω και Κάτω Κερδύλια και το Καλόκαστρο στις Σέρρες, τα τρία χωριά των Κρουσσίων στο Κιλκίς: Κλειστό, Κυδωνιές και Αμπελόφυτο. Στη συνέχεια επιτέθηκαν στα χωριά του Βερμίου και έστησαν εκτελεστικά αποσπάσματα στο ποντιακό προσφυγικό χωριό, Μεσόβουνο Κοζάνης. Συνολικά εκτελέστηκαν περισσότεροι από 700 άμαχοι και καταστράφηκαν 6 χωριά.
