Έγινε το μάτι και το αυτί του αγώνα. Κανείς δεν μπορούσε να την υποψιαστεί, καθώς μετέφερε έγγραφα ραμμένα στα ξεφτισμένα της ποδογύρια ή χαμένα στις πανέμορφες πλεξίδες της.
Η Βελίκα Τράικου υπήρξε μια δασκάλα, νεομάρτυς του Μακεδονικού αγώνος. Γεννημένη το 1883, στο Γραδεμπόριο (Πεντάλοφος Θεσσαλονίκης), πεντάρφανη από μικρή, μα προικισμένη με αδάμαστη θέληση, με τη βοήθεια φιλανθρώπων κατόρθωσε να φοιτήσει στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης και το 1900 διορίστηκε δασκάλα στην περιοχής Καρατζόβας, στη φωλιά των Βουλγάρων Κομιτατζήδων, όπου ρίχτηκε στην αποστολή της με ενθουσιασμό.
Το φθινόπωρο ο Ίων Δραγούμης (πολιτικός, βασικός οργανωτής των ελληνικών κοινοτήτων κατά τον Μακεδονικό αγώνα) ζήτησε από το Κέντρο Θεσσαλονίκης να του στείλουν ένα πρόσωπο άξιο. Συνιστούσε να είναι έμπιστο, γενναίο, ικανό, να αντέχει σε κακουχίες και πεζοπορία, να διαθέτει εξαιρετική ευφυΐα για ν’ αποφεύγει τις παγίδες των Βουλγάρων, να διακατέχεται από βαθύ αίσθημα ευθύνης και προ παντός να είναι αποφασισμένο να δώσει και τη ζωή του ακόμα για ό,τι πιστεύει κι υπηρετεί.
Φαντάζεται κανείς την κατάπληξη του, όταν είδε να του στέλνουν, αντί κάποιου θεριεμένου παλικαριού, τη ροδομάγουλη δασκαλίτσα Βελίκα! Κι όμως, η κοπέλα εκείνη στάθηκε άξια στο ύψος της σπουδαίας της αποστολής, γιατί, γνωρίζοντας άπταιστα την τουρκική και βουλγαρική γλώσσα και προικισμένη με σπάνια υποκριτικά προσόντα, παριστάνοντας πότε τη μισότρελη Τουρκάλα χωρική και πότε τη Βουλγάρα γαλατού, έγινε το μάτι και το αυτί του αγώνα. Κανείς δεν μπορούσε να την υποψιαστεί, καθώς μετέφερε έγγραφα ραμμένα στα ξεφτισμένα της ποδογύρια ή χαμένα στις πανέμορφες πλεξίδες της.
Το 1903, η βουλγαρική θηριωδία στη Μακεδονία είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Η γη βαφόταν με αίμα αθώων. Άγρια εγκλήματα γίνονταν καθημερινά κι όμως, η Βελίκα, απτόητη, γύριζε στις ερημιές. Όλοι θαύμαζαν κι υπολόγιζαν την προσφορά της. Κι όταν αργότερα με τον ερχομό του Παύλου Μελά ο αγώνας εντάθηκε, η μικρή ηρωίδα προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες σαν σύνδεσμος των προξενείων.
Δάσκαλοι και δασκάλες, καθ’ ολη την διάρκεια του Μακεδονικού Αγωνα, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, έφευγαν από την ησυχία της Αθήνας και πήγαιναν να διδάξουν στα ελληνόπουλα της Μακεδονίας Χριστό και Ελλάδα. Πολλοί και πολλές βρήκαν φρικτό θάνατο, όμως σίγουρα έλαβαν το λαμπρό στέφανο του μαρτυρίου!
Όμως σε μια τέτοια αποστολή στα Γιαννιτσά, δολοφονικό χέρι Βουλγάρων έσχισε τη νεανική της σάρκα, όταν, παρά τα βασανιστήρια στα οποία την υπέβαλαν να μαρτυρήσει τι γνώριζε, αυτή εξακολουθούσε να παριστάνει την τρελή. Έτσι πήρε στον θάνατο τα μυστικά της. Πριν όμως ξεψυχήσει, ζήτησε να την περιφέρουν στα ελληνικά χωριά, για να εμψυχώσει τους Έλληνες. Τέτοια ανδρεία είχε! Ήταν καλοκαίρι, 28 Αυγούστου του 1904, όταν άφησε την τελευταία της πνοή. Στη Θεσσαλονίκη, όπου μεταφέρθηκε η σωρός της, της έγινε μεγαλοπρεπής κηδεία και τη θρήνησε μια ολόκληρη λαοθάλασσα.
(Το παραπάνω κείμενο είναι του εν αποστρατεία
Στρατηγού Κωνσταντίνου Ζιαζιά.)
Τιμή και δόξα στους ήρωες και τις ηρωΐδες μας!
Βλέπω και το παρακάτω βίντεο για την ηρωΐδα δασκάλα: