Ζάκυνθος 1798 – Κέρκυρα 1857
Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά.
Και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
Χαίρε, ω Χαίρε, Ελευθέριά!
Ύμνος εις την ελευθερία
Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, ο οποίος καθιερώθηκε ως εθνικός ποιητής. Είναι ο πρώτος νεοέλληνας ποιητής και συγγραφέας, o οποίος είχε μια ευρωπαϊκή παιδεία και μόρφωση. Στον χώρο των Ιόνιων Νήσων είχε μια έντονη πνευματική παρουσία, η οποία ενέπνευσε μια ομάδα φίλων αλλά και μαθητών που απαρτίζουν τη λεγόμενη Επτανησιακή Σχολή.
Γενήθηκε στην Ζάκυνθο. Πατέρας του ο πλούσιος «κόντες» Νικόλαος Σολωμός και μητέρα του η φτωχή νεαρή υπηρέτρια στο σπίτι του τελευταίου, Αγγελική Νίκλη. Στο νησί πέρασε τα παιδικά του χρόνια, υπό την επίβλεψη του δασκάλου του, Αβά Σάντο Ρόσι, Ιταλού πρόσφυγα. Μετά τον θάνατο του πατέρα του ανέλαβε την κηδεμονία του ο κόντες Διονύσιος Μεσσαλάς, ο οποίος τον πήρε στην Ιταλία για σπουδές. Εκεί αρχικά σπούδασε τη νομική επιστήμη, όμως τον κέρδισε η αγάπη του για τη γλώσσα. Ζώντας ανάμεσα σε ποιητές και συγγραφείς στην Ιταλία, εμπνεύστηκε κι εκείνος και προετοιμάστηκε να γράψει τα πιο όμορφα ποιήματα που σημάδεψαν τον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Ο Διονύσιος Σολωμός μιλούσε θαυμάσια την ιταλική γλώσσα και άρχισε να γράφει ποιήματα στα ιταλικά. Το 1818, είκοσι χρονών, επέστρεψε στην Ζάκυνθο, φέρνοντας μαζί του το φιλελεύθερο πνεύμα των λογίων της Δύσης, έχοντας γερή φιλολογική μόρφωση, κλασική και σύγχρονη. Στην Ζάκυνθο έκανε φίλους ανθρώπους που αγαπούσαν τα μυθιστορήματα, την ποίηση και τον λόγο, με τους οποίους γρήγορα ανέπτυξε φιλικές σχέσεις. Σύντομα ξεχώρισε για το ποιητικό του ταλέντο.
Με την επιστροφή στην Ζάκυνθο ο Σολωμός εκπλήρωσε την επιθυμία του, και άρχισε να συλλέγει «εθνικά τραγούδια», δηλαδή δημοτικά τραγούδια από όλα τα μέρη της Ελλάδας, επειδή προσπάθησε να ανακαλύψει στοιχεία της ελληνικής γλώσσας και της παράδοσης.
Ο κόντες Σολωμός όπως αφηγούνται οι ντόπιοι, πάντα με λευκό πουκάμισο, κατέβαινε τα σκαλιά στη Ζάκυνθο. Δεν φόρεσε ποτέ φουστανέλα. Περπατούσε το απόγευμα στον κήπο ακούγοντας ζακυνθινές καντάδες, ξαναμμένος… με τις τσέπες γεμάτες «ποιήματα-αστέρια»!
Στην Ζάκυνθο, ο Διονύσιος Σολωμός κάθε μέρα καθόταν σε μια άκρη της θάλασσας αγναντεύοντας το Μεσολόγγι απέναντι και άκουγε τους πυροβολισμούς και τις φωνές. Έξω η φύση οργίαζε, μέσα στο Μεσολόγγι όμως η πείνα, οι αρρώστιες, η εξαθλίωση ωθούσαν τους ελεύθερους πολιορκημένους να αποφασίσουν τη μεγάλη έξοδο Στο βάθος άκουγε τον ήχο του κανονιού.
Τα έργα του είναι σπουδαία για την Ελλάδα. Ξεχωριστό ποίημα είναι « Ο Ύμνος Εις την Ελευθερία», του οποίου οι πρώτες δύο στροφές έγιναν ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας. Το 1828 μετακόμισε στην Κέρκυρα, όπου έζησε έως τον θάνατο του. O ποιητής δεν ταξίδεψε ποτέ στην ελεύθερη Ελλάδα.
Από το βιβλίο «Δύο φορές το ’21»