Τραγούδια για την 28η Οκτωβρίου. Μαθαίνω για τα εμβατήρια.

Τα τραγούδια για την 28η Οκτωβρίου (τα οποία ακούμε πολλές φορές στις παρελάσεις από τις μπάντες του στρατού που παίζουν τη μουσική τους), ανήκουν, πολλά από αυτά, στο είδος των εμβατηρίων, τα οποία έχουν παραχθεί με βάση το δυτικοευρωπαϊκό πρότυπο μουσικής. Όπως αντιστοίχως και ο Εθνικός μας Ύμνος.

Η λέξη εμβατήριο προέρχεται από το ρήμα εμβαίνω, που σημαίνει «μπαίνω μέσα, εισέρχομαι». Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, που χρησιμοποιείται για τα μουσικά αυτά κομμάτια, που σκοπός τους είναι να συγχρονίσουν το βήμα πολυάριθμων τμημάτων στρατού, μπορούμε να δεχθούμε μια άλλη ερμηνεία, από το εν+βήμα. Δηλαδή απευθύνεται σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνηση και βηματίζουν, δεν τρέχουν. Ακόμη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι με εμβατήρια έμπαιναν θριαμβευτές στις πόλεις που κατακτούσαν οι στρατοί, οπότε κι αυτή η διάσταση είναι σωστή για την χρήση του όρου.

Από τη στιγμή που η μουσική αυτή απευθύνεται σε ανθρώπους που βηματίζουν, και οι άνθρωποι έχουν δύο πόδια, αυτό σημαίνει ότι η μουσική αυτή αναγκαστικά παράγεται σε δύο χρόνους (2/4 ή 2/2) ή σε τέσσερις (4/4 – 2+2) και φυσικά είναι σε ρυθμό που μπορούν να περπατήσουν οι άνθρωποι χωρίς να κουράζονται πολύ. Άρα, αναλόγως πού χρησιμοποιείται η μουσική, προσαρμόζεται και στις εκάστοτε συνθήκες.

Ο πρώτος χρόνος πάντοτε τονίζεται πιο πολύ από τους υπόλοιπους και κατόπιν, όταν έχουμε 4 χρόνους, τονίζεται και ο 3ος. ΈΝΑ… και δύο… ΚΑΙ ΤΡΙΑ… και τέσσερα… Για όσους κάνουν παρέλαση, είναι το κλασικό “Εν-δυο, Εν-δυο, ΈΝΑ… ΈΝΑ τ’ αριστερό” γιατί στον πρώτο χρόνο ξεκινάμε με το αριστερό πόδι και όχι με το δεξί.

Ας ακούσουμε ένα εμβατήριο της 28ης Οκτωβρίου:

Ας γνωρίσουμε την μπάντα του στρατού.

Η λέξη “μπάντα” δεν είναι ελληνική, είναι εξελληνισμός της λέξης “band“, η οποία σημαίνει ομάδα ανθρώπων που ζουν ή εργάζονται μαζί. Στα αγγλικά, με τον όρο αυτό αναφέρονταν σε μικρές ομάδες στρατιωτών που αναλάμβαναν κάποια αποστολή. Σήμερα, έχει επικρατήσει να σημαίνει το σύνολο των μουσικών που εκτελούν μουσικά εμβατήρια ή άλλα τραγούδια και ύμνους. Επίσης, ο όρος έχει διαδοθεί και χρησιμοποιείται και για μουσικά σύνολα σε άλλα είδη μουσικής (ροκ μπάντες κ.τ.λ.).

Το μέγεθός της δεν είναι σταθερό (κυμαίνεται από 20 μουσικούς μέχρι και 42, με μέσο όρο τα 30 άτομα, αλλά υπάρχουν και μικρότερες μπάντες) και υπάρχουν διάφορες συνθέσεις οργάνων, αναλόγως του μεγέθους της μπάντας. Όλα τα όργανα που χρησιμοποιούνται είναι φορητά και τα περισσότερα είναι πνευστά, δηλαδή πνέει ο οργανοπαίκτης (φυσάει με το στόμα) και παράγεται ο ήχος. Δεν θα δούμε, δηλαδή, κάποιο μέλος μπάντας να σέρνει μαζί του κάποιο όργανο σε ρόδες ή να κουβαλά π.χ. κάποιο πιάνο στην πλάτη. Επίσης, πλην των κρουστών, όλα τα υπόλοιπα όργανα είναι πνευστά και συνήθως είναι: