Ας ακούσουμε τα παρακάτω κάλαντα:
Ας διαβάσουμε τους στίχους:
Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.
Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε
τους Αρχάγγελους, τους Ιεράρχες.
Σεις Αρχάγγελοι, και Ιεράρχες
να πα να φέρτε μύρο και μόσχο.
Κι οι Αρχάγγελοι για μύρο πάνε
και οι Ιεράρχες για μόσχο τρέχουν
κι ώσπου να πάνε, κι ώσπου να έρθουν,
η Παναγιά μας ξελευτερώθκη,
Χριστός γεννιέται χαρά στον κόσμο
χαρά στον κόσμο και τα παλληκάρια.
– Το πρώτο που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι η Παναγία δεν κοιλοπόνεσε ούτε μια μέρα από τη στιγμή που συνέλαβε τον Χριστό μέχρι την ημέρα που τον γέννησε. Η γέννηση του Χριστού ήταν ανώδυνος, γιατί η Παρθένος δεν τον συνέλαβε όπως συλλαμβάνουν συνήθως οι γυναίκες τα παιδιά, αλλά υπερφυσικώς, γι’ αυτό και ο τοκετός δεν την κούρασε καθόλου σωματικά.
– Η Παναγία προφανώς δεν παρακάλεσε, ούτε είπε σε κανέναν Άγγελο, ούτε σε κανέναν Ιεράρχη να φέρει το οτιδήποτε για τη γέννηση του Χριστού. Γνωρίζουμε ότι ο Χριστός γεννήθηκε υπό άκρα μυστικότητα και οι πρώτοι που το έμαθαν από τους αγγέλους ήταν οι άξιοι και καθαροί τῇ καρδίᾳ ποιμένες.
– Επίσης, Ιεράρχες δεν υπήρχαν εκείνη την περίοδο. Οι Ιεράρχες ως εκκλησιαστικό αξιώμα προέκυψαν πολύ αργότερα και οι Αρχιερείς του Παλαιού Νόμου, του Μωσαϊκού Νόμου, δεν γνώριζαν την ύπαρξη του Χριστού, όπως φάνηκε και όταν ρώτησαν οι Τρεις Μάγοι τον Ηρώδη.
Άρα, γιατί σ’ αυτά τα κάλαντα έχουμε τόσα λάθη;
Η αλήθεια είναι πως τα κάλαντα πολλές φορές τα έχουν γράψει άνθρωποι που δεν γνωρίζουν, άνθρωποι απλοί που συνδυάζουν πράγματα κατά πώς τα νομίζουν και κατά πώς τα ξέρουν, και κατά πώς τα έμαθαν. Στα κάλαντα αυτά, οι 40 μέρες και οι 40 νύχτες συμβολίζουν τη νηστεία των Χριστουγέννων, που ορίστηκε πολύ μεταγενέστερα, και είναι η περίοδος προετοιμασίας για τη γέννηση του Χριστού. Έτσι, τη συνδυάζει ο ποιητής με τους πόνους της γέννας που έρχονται όταν ετοιμάζεται η γυναίκα να γεννήση, είναι δηλαδή το τελευταίο στάδιο πριν τη γέννα.
Το μύρο και ο μόσχος είναι αρωματικές ουσίες, οι οποίες είναι πολύτιμες και άρα δυσεύρετες και θα έκαναν χρόνο οι Αρχάγγελοι και Ιεράρχες να τις φέρουν. Βέβαια, οι Αρχάγγελοι όλα μπορούν να τα φέρουν μέσα σε μια στιγμή, με τη Χάρη του Θεού, αλλά εδώ ο ποιητής τούς θεωρεί ότι θα καθυστερήσουν γιατί θα ταξιδέψουν μακρυά.
Και μέχρι να πάνε και να ‘ρθούν, όπως λέει και το τραγούδι, η Παναγιά ελευθερώθηκε, το οποίο είναι μια έκφραση που τη λέμε για τις εγκύους γυναίκες, διότι ελευθερώνονται από τους πόνους της γέννας. Αλλά η Παναγία, όπως είπαμε, δεν κοιλοπόνεσε, άρα δεν είναι πρέπον να λέμε ότι ελευθερώθηκε.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι σ’ αυτά τα κάλαντα δίνεται περισσότερο έμφαση με τις εικόνες που χρησιμοποιούνται στον πόνο της γέννας των απλών γυναικών, και λιγότερο στο υπερφυσικό γεγονός της Γεννήσεως όπως αυτό το διαβάζουμε στο ευαγγέλιο, με σκοπό να συναισθανθούν ίσως οι απλοί άνθρωποι πιο πολύ το γεγονός με βάση κάτι που γνωρίζουν.
