Ο Εσπερινός είναι η προτελευταία ακολουθία του νυχθημέρου, αλλά είναι η πρώτη που μας προετοιμάζει για την επόμενη ημέρα και δεν αφορά την ημέρα στην οποία ημερολογιακά τελείται. Δηλαδή, ο Εσπερινός που γίνεται το Σάββατο μάς προετοιμάζει και μας εισάγει στην εορτή της Κυριακής, την Ανάσταση, γι’ αυτό και θα ακούσουμε αναστάσιμα τροπάρια. Το ίδιο ισχύει και για τον Εσπερινό όλων των ημερών, αναφέρεται στην επόμενη ημέρα και μας προετοιμάζει γι’ αυτήν.
Όπως αναφέραμε και σε προηγούμενες ενότητες, οι άνθρωποι άλλων εποχών δεν είχαν ημερολόγια ο καθένας στο σπίτι του, δεν είχαν βιβλία, δεν αντιλαμβάνονταν τον χρόνο και τις ημέρες, και τις εορτές με τον ίδιο τρόπο που τις αντιλαμβανόμαστε εμείς σήμερα, οπότε η Εκκλησία έπρεπε να τους προετοιμάσει για την επόμενη ημέρα, να ενημερωθούν για τα γεγονότα και να ετοιμαστούν να συμμετέχουν στη Θεία Λειτουργία αν θα τελεστεί.
Ακόμη και σήμερα στα χωριά που δεν έχουν μόνιμο ιερέα, όταν χτυπά η καμπάνα του Εσπερινού είναι σημάδι ότι την επόμενη ημέρα θα τελεστεί Λειτουργία και να προετοιμαστούν οι πιστοί να συμμετέχουν στο Μυστήριο, που ίσως δεν τελείται και κάθε εβδομάδα (σε περιπτώσεις όπου ένας ιερέας εξυπηρετεί πολλά χωριά) ή ότι την επόμενη ημέρα θα είναι μεγάλη ημέρα, μεγάλη εορτή και να ετοιμαστούν κατάλληλα.
Ο Εσπερινός, όπως και ο Όρθρος που είδαμε στην προηγούμενη ενότητα, είναι μία ακολουθία που προσαρμόζεται βάσει του αν είναι Δεσποτική ή Θεομητορική εορτή, εορτή Μεγάλου Αγίου, απλή καθημερινή, τελείται στα πλαίσια αγρυπνίας, την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής κ.ο.κ.
Όπως και στην περίπτωση του Όρθρου, για να δούμε τι θα πούμε κάθε ημέρα, θα πρέπει να έχουμε μαζί μας και άλλα βιβλία εκτός από το Ωρολόγιο που θα περιέχουν τα τροπάρια της κάθε ημέρας, τα Μηναία, ενώ για τα Κυριακάτικα, θα χρειαστούμε και το βιβλίο της Παρακλητικής. Και για να ξέρουμε ακριβώς τον συνδυασμό τους χρειαζόμαστε το Τυπικό του έτους.
Εμείς θα μελετήσουμε πιο ενεδελεχώς την ακολουθία του Εσπερινού των Κυριακών και θα δούμε πόσο διαφέρει από των καθημερινών που είναι αυτή που περιέρχεται στο Ωρολόγιο καθότι ο πιστός τον Εσπερινό του Σαββάτου, που τον προετοιμάζει για τη Λειτουργία της Κυριακής καλό είναι να τον παρακολουθεί στην Εκκλησία και όχι να τον διαβάζει μόνος του (εκτός κι αν υπάρχει λόγος).