Μία από τις βασικές αιτίες που η ακολουθία των Χαιρετισμών πραγματοποιείται μαζί με την ακολουθία του Μικρού Αποδείπνου τις Παρασκευές της Μεγάλης Σαρακοστή, είναι και η παρακάτω ευχή στην Παναγία, ποίημα του Παύλου μοναχού, της Μονής της Ευεργέτιδος όπως μας αναφέρει το Ωρολόγιο, που λέγεται μόνο στα Απόδειπνα (Μεγάλο και Μικρό), και είναι η κατεξοχήν ευχή στην Παναγία μας, που περικλείει όλα όσα χρειάζεται να της πούμε για τη σωτηρία μας:
Ἄσπιλε, ἀμόλυντε, ἄφθορε, ἄχραντε, ἁγνὴ Παρθένε, Θεόνυμφε Δέσποινα, ἡ Θεὸν Λόγον τοῖς ἀνθρώποις, τῇ παραδόξῳ σου κυήσει, ἑνώσασα, καὶ τὴν ἀπωσθεῖσαν φύσιν τοῦ γένους ἡμῶν τοῖς οὐρανίοις συνάψασα, ἡ τῶν ἀπηλπισμένων μόνη ἐλπίς, καὶ τῶν πολεμουμένων βοήθεια, ἡ ἑτοίμη ἀντίληψις τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων, καὶ πάντων τῶν Χριστιανῶν τὸ καταφύγιον, μὴ βδελύξῃ με τὸν ἁμαρτωλόν, τὸν ἐναγῆ, τὸν αἰσχροῖς λογισμοῖς καὶ λόγοις καὶ πράξεσιν ὅλον ἐμαυτὸν ἀχρειώσαντα, καὶ τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου ῥᾳθυμίᾳ γνώμης, δοῦλον γενόμενον. Ἀλλ᾿ ὡς τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ Μήτηρ, φιλανθρώπως σπλαγχνίσθητι ἐπ᾿ ἐμοὶ τῷ ἁμαρτωλῷ καὶ ἀσώτῳ, καὶ δέξαι μου τὴν ἐκ ῥυπαρῶν χειλέων προσφερομένην σοι δέησιν, καὶ τὸν σὸν Υἱόν, καὶ ἡμῶν Δεσπότην καὶ Κύριον, τῇ μητρικῇ σου παῤῥησίᾳ χρωμένη, δυσώπησον, ἵνα ἀνοίξῃ κἀμοὶ τὰ φιλάνθρωπα σπλάγχνα τῆς αὑτοῦ ἀγαθότητος, καί, παριδών μου τὰ ἀναρίθμητα πταίσματα, ἐπιστρέψῃ με πρὸς μετάνοιαν, καὶ τῶν αὑτοῦ ἐντολῶν ἐργάτην δόκιμον ἀναδείξῃ με. Καὶ πάρεσό μοι ἀεὶ ὡς ἐλεήμων, καὶ συμπαθής, καὶ φιλάγαθος, ἐν μὲν τῷ παρόντι βίῳ, θερμὴ προστάτις καὶ βοηθός, τὰς τῶν ἐναντίων ἐφόδους ἀποτειχίζουσα, καὶ πρὸς σωτηρίαν καθοδηγοῦσά με, καὶ ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἐξόδου μου, τὴν ἀθλίαν μου ψυχὴν περιέπουσα, καὶ τὰς σκοτεινὰς ὄψεις τῶν πονηρῶν δαιμόνων πόῤῥω αὐτῆς ἀπελαύνουσα· ἐν δὲ τῇ φοβερᾷ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως, τῆς αἰωνίου με ῥυομένη κολάσεως, καὶ τῆς ἀποῤῥήτου δόξης τοῦ σοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ ἡμῶν κληρονόμον με ἀποδεικνύουσα. Ἧς καὶ τύχοιμι, Δέσποινά μου, ὑπεραγία Θεοτόκε, διὰ τῆς σῆς μεσιτείας καὶ ἀντιλήψεως· χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ, τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ, καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. ᾯ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις, σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Αυτήν την ευχή τη λέει ο ψάλτης εμμελώς μπροστά στην εικόνα της Παναγίας στην ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου.
Προτού όμως διαβάσουμε τη μετάφραση, πάμε να δούμε πόσες λέξεις πώς μπορείς να καταλάβεις τι σημαίνουν και με ποια εικόνα αντιστοιχούν. Παίξε τα παρακάτω παιχνίδια!
| Εσύ που δεν έχεις σημαδιά στην ψυχή από τις αμαρτίες, | εσύ που δεν έχεις μολυνθεί από την αμαρτία, | εσύ που δεν έχεις φθαρεί από την αμαρτία, | εσύ που δεν έχεις γρατζουνιές από τις αμαρτίες, |
| Ἄσπιλε, | ἀμόλυντε, | ἄφθορε, | ἄχραντε |
| ολοκάθαρη εσύ που δεν έχεις παντρευτεί, | εσύ που είσαι η νύμφη του Θεού, | Δέσποινα, | αυτή που ένωσε |
| ἁγνή Παρθένε, | Θεόνυμφε | Δέσποινα, | ἡ ἐνώσασα (μτχ.) |
| τους ανθρώπους | με τον Λόγο τοῦ Θεού, τον Θεό, | με το να κυοφορήσεις μέσα σου κατ’ ασύλληπτο τρόπο τον ίδιο τον Θεό, | και αυτή που ακούμπησε (το ένα δίπλα στο άλλο) |
| τοῖς ἀνθρώποις (δοτική) | Θεόν Λόγον | τῇ παραδόξω κυήσει σου, | καὶ (ἡ) συνάψασα |
| τη φύση που είχε διωχθεί | του δικού μας γένους (του ανθρωπίνου) | στα ουράνια (στη θεϊκή φύση που βρίσκεται στα ουράνια), | η μοναδική ελπίδα |
| τὴν ἀπωσθεῖσαν φύσιν | τοῦ γένους ἡμῶν | τοῖς οὐρανίοις, | ἡ μόνη ἐλπὶς |
| των απελπισμένων | και η βοήθεια | αυτών που δέχονται πόλεμο, | αυτή που είναι έτοιμη να βοηθήσει (γιατί τους καταλαβαίνει) |
| τῶν ἀπηλπισμένων (ἐλπίω -> ἥλπισα) | καὶ (ἡ) βοήθεια | τῶν πολεμουμένων, | ἡ ἑτοίμη ἀντίληψις |
| όσους τρέχουν σε εσένα (στην Παναγία) για βοήθεια | και το καταφύγιο | όλων των Χριστιανών, | να μην αηδιάσεις |
| τῶν προστρέχοντων εἰς σὲ | καὶ τὸ καταφύγιον | πάντων τῶν Χριστιανῶν, | μὴ βδελύξῃ |
| με εμένα τον αμαρτωλόν | τον άνθρωπο που κυλιέται στη γη (στην αμαρτία) | αυτόν που έχει γρατζουνίσει/ τραυματίσει/ εξαχρειώσει τον εαυτό του | με άσχημες σκέψεις |
| (ἑ)μὲ τὸν ἁμαρτωλόν | τὸν ἐναγῆ | τὸν ἀχρειώσαντα ἑμαυτόν | αἰσχροῖς λογισμοῖς |
| και με λόγια και με πράξεις | και έγινε δούλος | στις απολαύσεις του βίου | όταν δεν τηρεί αυτά που πιστεύει. |
| καὶ λόγοις καὶ πράξεσιν | καὶ γενόμενον δοῦλον | τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου | ῥᾳθυμίᾳ γνώμης. |
| Αλλά εσύ, ως μητέρα, | του Θεού που αγαπάει τους ανθρώπους, | σπλαγχνίσου (δείξε αγάπη, δείξε συμπάθεια) | αγαπώντας τους ανθρώπους |
| Ἀλλ’ ὡς μήτηρ | τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ | σπλαγχνίσθητι | φιλανθρώπως |
| εμένα, τον αμαρτωλό και άσωτο (αυτόν που δεν φροντίζει για τη σωτηρία του) | και δέξου την προσευχή μου | αυτή που προσφέρω | με τα χείλη μου τα λερωμένα, |
| ἐμοὶ τῷ ἁμαρτωλῷ καὶ ἀσώτῳ, | καὶ δὲξαι τὴν δέησιν (ἐ)μοῦ | τὴν προσφερομένην | ἐκ ρυπαρῶν χειλέων |
| και να παρέμβεις ώστε να μην τιμωρηθώ | χρησιμοποιώντας την ελευθερία που έχεις ως μητέρα | προς τον Υιόν σου, που είναι Δεσπότης και Κύριός μας, | για να ανοίξει |
| καὶ δυσώπησον | χρωμένη τῇ μητρικῇ σου παρρησία | τὸν σὸν Υἱόν καὶ Δεσπότην καὶ Κύριον ἡμῶν | ἵνα ἀνοίξῃ |
| το μέρος που μας δέχεται που είναι φιλάνθρωπο (τα σπλάγχνα) | της αγαθότητάς Του | και σ’ εμένα, | να με επιστρέψει από την αμαρτία και να με κάνει να μετανοήσω |
| τὰ φιλάνθρωπα σπλάγχνα | τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ | καμοὶ, | καὶ ἐπιστρέψῃ ἐμὲ πρὸς μετάνοια |
| παραβλέποντας τα αμέτρητα λάθη μου | και να με κάνει εργάτη | στις εντολές Του. | |
| παριδὼν τὰ ἀναρίθμητα πταίσματά μου | καὶ ἀναδείξῃ με ἐργάτην | τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ. | |
| Και για πάντα να στέκεσαι δίπλα μου | προστάτιδα, που ενδιαφέρεσαι πολύ για εμένα, και βοηθός | από τη μία, στην παρούσα ζωή (την επίγειο ζωή) | δείχνοντάς μου ελεημοσύνη, συμπάθεια, εσύ που σ’ αρέσει να κάνεις το σωστό |
| Καὶ ἀεὶ πάρεσό μοι | θερμή προστάτις καὶ βοηθός | ἐν τῷ παρόντι βίῳ μέν | ὡς ἐλεήμων καὶ συμπαθὴς καὶ φιλάγαθος) |
| και τους κακούς (διαβόλους) που θέλουν να εισβάλλουν μέσα μας (στην ψυχή) να τους διώχνει από τα τείχη της ψυχής | και να με πηγαίνεις εσύ ως οδηγός μου στη σωτηρία μου, | να τυλίξει την ψυχή μας με τα χεριά της, με τα ρούχα της (με ό,τι εκείνη έχει) | τον καιρό που θα βγει (εξέλθει) η ψυχή μου από το σώμα μου (τον καιρό του θανάτου) |
| ἀποτειχίζουσα τὰς ἐφόδους τῶν ἐναντίων | καὶ καθοδηγοῦσα με πρὸς σωτηρίαν, | καὶ περιέπουσα τὴν ἀθλίαν ψυχήν μου | ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἐξόδου μου |
| και να κυνηγήσεις τις σκοτεινές όψεις | των πονήρων δαιμόνων | πολύ μακρυά από την ψυχή μου, | Την ημέρα που προκαλεί φόβο την ημέρα της δευτέρας παρουσίας όπου ο Χριστός να κρίνει (την ημέρα της κρίσεως) |
| καὶ ἀπελαύνουσα τὰς σκοτεινὰς ὄψεις | τῶν πονηρῶν δαιμόνων | πόῤῥω αὐτῆς. | Ἐν δὲ τὴ φοβερᾷ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως |
| να με γλυτώσεις | την αιωνία κόλαση | να με αποδείξει εμένα ως αυτόν που του ανήκει και θα κληρονομήσει | την δόξα που δεν λέγεται |
| (πάρεσό μοι) ρυομένη ἐμὲ | τῆς αἰωνίου κολάσεως | καὶ ἀποδεικνύουσα ἐμὲ κληρονόμον | τῆς ἀποῤῥήτου δόξης |
| του δικού σου Υιού και Θεού μας, του Χριστού. | Της οποίας σωτηρίας και κληρονομίας, θα πετύχω εγώ, | μέσα σου από τα δικά σου λογιά προς τον Χριστό και το γεγονός ότι αντιλαμβάνεσαι την δικιά μου αμαρτωλότητα και αδυναμία | Δέσποινα μου, Υπεραγία Θεοτόκε, |
| τοῦ σοῦ Ὑιοῦ καὶ Θεοῦ ἡμῶν. | Ἧς (καὶ) τύχοιμι, | διὰ τῆς σῆς μεσιτείας καὶ ἀντιλήψεως | Δέσποινά μου, Ὑπεραγία Θεοτόκε, |
| και με χάρη και την αγάπη που έχει για τους ανθρώπους | ο μόνος Υιός που εσύ γέννησες | ο Κύριός μας και Θεός και Σωτήρας μας | Ιησούς Χριστός. |
| χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ | τοῦ μονογενοῦς σου Ὑιοῦ, | τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν | Ἰησοῦ Χριστοῦ. |
| Στον οποίο Χριστό λοιπόν ανήκει όλη η δόξα | όλη η τιμή και κάθε προσκύνηση | μαζί με τον άναρχο αυτού Πατέρα | και το Πανάγιο και αγαθό και που δίνει ζωή Πνεύμα Του |
| ᾮ πρέπει πάσα δόξα, | τιμὴ καὶ προσκύνησις | σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ | καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι αὐτοῦ |
| τώρα και για πάντα | και σε όλους τους απέραντους αιώνες. | Αμήν. (Να γίνει έτσι. Αλήθεια.) | |
| νῦν καὶ ἀεὶ | καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. | Ἀμήν. | |
