Η σημερινή περικοπή λαμβάνει χώρα στην πόλη των Ιεροσολύμων, όπου ο Ιησούς είχε εισέλθει θριαμβευτικά λίγο μετά την συνάντηση του με τον Ζακχαίο, και την οποία εμείς είσοδο εορτάζουμε την Κυριακή των Βαΐων, διότι από τότε αρχίζει η πορεία του Κυρίου προς το πάθος. Όμως, μέχρι το πάθος και μέχρι την προδοσία και την παράδοση ο Κύριος δίδασκε και πολλά σπουδαία έχουν γράψει οι ευαγγελιστές.
Ένα από αυτά τα περιστατικά είναι αυτό που ακούσαμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή.
Πάμε να την βρούμε στον παρακάτω χάρτη και
να διαβάσουμε την ιστορία αυτής της πόλης.
Οι Νομικοί την εποχή του Χριστού
Οι Νομικοί την εποχή του Χριστού ήταν θα λέγαμε όπως οι θεολόγοι σήμερα, αυτοί που μελετούσαν τον νόμο του Θεού και ήταν σε θέση να λύσουν απορίες ή να πουν στον απλό λαό τι έλεγε ο νόμος πως έπρεπε να κάνουν. Ο νόμος τότε ήταν ο νόμος ο Μωσαϊκός. Όχι μόνο οι δέκα εντολές αλλά και πολλές άλλες διατάξεις που καθόριζαν τον καθαρισμό του λαού. Είδαμε σε προηγούμενο μάθημα για το πώς καθοριζόταν ότι οι ιερείς θα εξετάζουν τους λεπρούς και πόσα έπρεπε να κάνουν για τον καθαρισμό των λεπρών, εφόσον αποδεικνύετο ότι είχαν καθαριστεί.
Άρα ο νομικός, ο άνδρας αυτός που μελετούσε τον νόμο, θα έπρεπε να γνωρίζει τις απαντήσεις στο ερώτημα που έθεσε στον Χριστό και όντως το γνώριζε, αλλά ήθελε, θεωρώντας ότι ο Χριστός διδάσκει εντολές που αντιβαίνουν τον νόμο του Θεού, να το αποδείξει αυτό.
Οι Νομικοί ήταν οι λεγόμενοι Γραμματείς και Φαρισαίοι, αλλά υπήρχαν και άλλες ομάδες όπως οι Σαδδουκαίοι, οι οποίοι διαφωνούσαν με τους υπόλοιπους. Η λέξη Γραμματεύς προέρχεται από τη λέξη γράμμα, επειδή ασχολούνταν με τα γράμματα του νόμου. Ενώ το Φαρισαίος προέρχεται από μια αραμαϊκή λέξη που σημαίνει «διαχωρίζω», δηλ. αυτός που διαφέρει από τους άλλους, ενώ κατ’ άλλους ερμηνευτές σημαίνει «ο καθαρός», που ζει καθαρή ζωή, όπως νόμιζαν.
Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι δεν ήταν ιερείς. Παρότι επηρεάζαν τον λαό ως προς την πίστη τους, δεν είχαν καμία εξουσία δοσμένη από τον Θεό για το έργο που επιτελούσαν όπως είχαν οι ιερείς που ήταν υπεύθυνοι για όσα έπρεπε να γίνονται στον Ναό.
Αυτές οι δύο ομάδες τώρα προσπαθούσαν όχι μόνο να μελετούν τον νόμο του Θεού και να τον γνωρίζουν απέξω αλλά προσπαθούσαν επίσης να υποτάξουν όλους τους υπόλοιπους Εβραίους και να τους λένε πώς πρέπει να κάνουν το κάθε τι. Πολλές φορές, μάλιστα, τους έλεγαν να κάνουν και πράξεις που δεν αναφέρονταν μέσα στον μωσαϊκό νόμο, όπως τους κατηγόρησε ο Κύριος ότι έκαναν. Επίσης, ήταν πολύ σκληροί και εκμεταλλεύονταν ανθρώπους αδύναμους, τους πτωχούς και ιδιαίτερα τις χήρες. Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος ιδιαιτέρως είχε προειδοποιήσει τους Φαρισαίους και τους Γραμματείς για τη μοίρα που τους περιμένει με τα εξής λόγια, που διασώζει ο Ματθαίος στο τρίτο κεφάλαιό του:
γεννήματα ἐχιδνῶν, τίς ὑπέδειξεν ὑμῖν φυγεῖν ἀπὸ τῆς μελλούσης ὀργῆς;
ποιήσατε οὖν καρπὸν ἄξιον τῆς μετανοίας […]
ἤδη δὲ καὶ ἡ ἀξίνη πρὸς τὴν ῥίζαν τῶν δένδρων κεῖται· πᾶν οὖν δένδρον
μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται.
ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστίν […]
οὗ τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ καὶ διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ,
καὶ συνάξει τὸν σῖτον αὐτοῦ εἰς τὴν ἀποθήκην, τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει πυρὶ ἀσβέστῳ.
Δηλαδή: Γεννήματα φιδιών, ποιος έδειξε τρόπο να ξεφύγετε από τη όργη που θα έρθει επάνω σας. Να κάνετε πράξεις αντάξιες της αληθινούς μετάνοιάς σας. […] Διότι ήδη το τσεκούρι βρίσκεται στην ρίζα των δένδρων και κάθε δένδρο που δεν κάνει καλό καρπό θα κόπτεται και θα το ρίχνουμε στη φωτιά. Μάλιστα, αυτός που έρχεται μετά από μένα είναι πολύ πιο δυνατός από μένα και έχει στο χέρι του φτυάρι για να καθαρίσει τον αμπελώνα του και να ξεριζώσει τα ζιζάνια. Το δε καλό σιτάρι θα το μαζέψει στην αποθήκη του, ενώ το άχυρο, που δεν καρπό θα το ρίξει σε άσβεστη φωτιά να κατακαεί.
Το γεγονός που είχε θυμώσει τους Φαρισαίους και τους Γραμματείς
Μετά που ο Χριστός μπήκε θριαμβευτικά στα Ιεροσόλυμα, μία από τις πρώτες στάσεις που έκανε ήταν ο Ναός των Ιεροσολύμων, ο ίδιος Ναός όπου η Παναγία Μητέρα Του διέμεινε για 12 έτη και στον οποίο συνέβαινε κάτι πολύ φρικτό. Οι αγοραπωλητές είχαν καταλάβει μεγάλο μέρος του και όχι μόνο εμπόδιζαν και ενοχλούσαν τους πιστούς που έρχονταν να προσευχηθούν αλλά και επειδή πωλούσαν ζώα προς θυσία όπως όριζε ο μωσαϊκός νόμος, ο χώρος βρωμούσε επιπλέον. Ο δε Κύριος τούς κατηγόρησε, μάλιστα, ότι δεν έφταναν μόνο αυτά, αλλά και ότι έκλεβαν τον πιστό λαό, χρεώνοντάς τους παραπάνω απ’ όσα έπρεπε για να αγοράσουν αυτά που έπρεπε να προσφέρουν στις θυσίες.
Είδαμε προηγουμένως τα ζώα που χρειαζόταν ο λεπρός να προσφέρει στον Θεό για τον καθαρισμό του, αλλά και στον σαραντισμό, την ημέρα της Υπαπαντής είδαμε ότι προσέφερε ο Ιωσήφ υπέρ του Χριστού δύο περιστέρια. Όλες οι θυσίες, όπως είπαμε, προσφέρονταν σε ζεύγη, ώστε με το αίμα του ενός εκ των δύο ελευθερωνόταν το δεύτερο, όπως κι εμείς με το αίμα του Χριστού ελευθερωθήκαμε. Ο Χριστός ετύθη υπερ ημών, ώστε εμείς να απολάβουμε ζωής αιωνίου.
Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, λοιπόν, μην ανεχόμενος το γεγονός ότι ο χώρος της λατρείας του αληθινού Θεού, όπου οι άνθρωποι δείχνανε την ευσέβειά τους και την πίστη τους, είχε καταντήσει ένα σπήλαιο ληστών, που βρωμούσε, έφτιαξε φραγγέλιο και έδιωξε όλους τους αγοραπωλητές έξω από τον περίβολο του ναού. Αυτό τότε κακοφάνηκε πολύ στους Φαρισαίους και στους Γραμματείς, που προφανώς δέχονταν στον Ναό του Θεού να γίνονται τέτοιες αγοραπωλησίες και να βρωμίζει ο χώρος του ναού, και προφανώς δίδασκαν ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σε όλην αυτήν την κατάσταση αλλά είναι μάλλον και συμφέρον να είναι τόσο κοντά οι αγοραπωλητές στον ναό για να μην κουράζονται οι άνθρωποι για την αγορά των ζώων προς θυσία.
Ο Χριστός διόρθωσε το σφάλμα των Γραμματέων και των Φαρισαίων, αλλά και των Ιερέων, που παρέβεναν τον Μωσαϊκό νόμο αλλά αντί να χαρούν αυτές οι τρεις ομάδες, εκείνες θύμωσαν και έτσι ο Νομικός της ευαγγελικής περικοπής βρήκε αφορμή να πειράξει τον Ιησού τις επόμενες ημέρες με το ερώτημα που του έθεσε.
Η συμπλήρωση του νόμου του Θεού και η εντολή της αγάπης στον πλησίον
Η απάντηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στον Νομικό είχε διττό σκοπό και στόχο, δηλαδή δεν είχε μόνο σκοπό να αποστομώσει και να κάνει τον άνδρα εκείνον που πήγε να τον πειράξει να σιωπήσει και να ταπεινωθεί, αλλά θέλησε να του διορθώσει και ένα βασικό πρόβλημα που είχε στην κατανόηση του αληθινού θελήματος του Θεού.
Οι Φαρισαίοι και οι Γραμματείς, και όσοι εκείνην την περίοδο παρουσιάζονταν να ασχολούνται με τον νόμο του Θεού είχαν απολυτοποιήσει την διάσταση του νόμου που αφορούσε τη σχέση τους με τον Θεό και είχαν ξεχάσει ή επίτηδες αδιαφορούσαν για τη διάσταση του νόμου που αφορούσε τον πλησίον, αφού ήθελαν να τους εκμεταλλεύονται για να προβάλλονται εκείνοι και να ικανοποιούν τον εγωισμό τους. Συνεπώς, ήταν άδικοι απέναντι σε πολλούς ανθρώπους και ας προσπαθούσαν να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους δίκαιους. Ήταν πλεονέκτες και ας φαίνονταν πως κάνουν νηστεία και ελεημοσύνες. Ήταν ψεύτες, διότι δεν λάτρευαν αληθινά τον Θεό και ούτε δίδασκαν τους άλλους να Τον λατρεύουν αληθινά.
Ο Κύριός μας, λοιπόν, συμπλήρωσε την απάντησή του για να του εφιστήσει την προσοχή και στην άλλη διάσταση του νόμου, δηλαδή στην αγάπη προς τον πλησίον, διότι ο Τριαδικός Θεός δεν θέλει η αγάπη μας να στρέφεται μόνο προς Εκείνον, όπως και η δική Του δεν στρέφεται μόνο μεταξύ των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος αλλά αγκαλιάζει όλην την κτίση και προπαντώς τους αγγέλους και τους ανθρώπους. Άρα κι εμείς οι άνθρωποι πρέπει να αγαπάμε και τον πλησίον μας, δηλαδή κάθε άνθρωπο που έχουμε κοντά ασχέτως ποιος είναι αυτός (από ποια φυλή ή ποιας εθνικότητας είναι) διότι κι αυτός είναι πλάσμα του Θεού.
