Ο Όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 580 μ.Χ. από πλούσιους και ευγενείς γονείς. Τελείωσε θεολογικές, φιλολογικές και φιλοσοφικές σπουδές. Σε ηλικία μόλις τριάντα ετών έγινε αρχιγραμματέας του αυτοκράτορα Ηράκλειου (610-641). Παραιτήθηκε όμως γρήγορα για να υπερασπισθεί τις αλήθειες της Ορθοδοξίας από την αίρεση των Μονοθελητών. Γίνεται μοναχός στη Μονή του Κυζίκου και αρχίζει ένα σκληρό αγώνα κατά των αιρετικών.
Τί είναι ο Μονοθελητισμός;
Η αίρεση του μονοθελητισμού ήταν παρόμοια με την αίρεση του μονοφυσιτισμού, την οποία είχαν καταδικάσει η Δ΄ και η Ε΄ Οικουμενικές Σύνοδοι και οι οπαδοί της αρνούνταν την πραγματική ενανθρώπηση του Θεού Λόγου (δηλαδή ότι ο Χριστός έγινε στην πραγματικότητα άνθρωπος). Ο μονοθελητισμός δίδασκε ότι ο Χριστός είναι μόνο Θεός και όχι θεάνθρωπος. Έτσι, η αιρετική αυτή πίστη είχε τεράστια αρνητικά αποτελέσματα στη σωτηρία του ανθρώπου.
Ο Ηράκλειος είχε λόγους να επιβάλλει την αίρεση αυτή, για την ενότητα του κράτους. Οι ανατολικές επαρχίες, Μέση Ανατολή και η Αίγυπτος ήταν μονοφυσίτες, και πίστευε πως με την αίρεση του μονοθελητισμού θα τους είχε και πάλι στην εξουσία του.
Ο άγιος Μάξιμος αντέδρασε κατά των ενεργειών αυτών του αυτοκράτορα. Το 626 μ.Χ. πήγε στη Βόρειο Αφρική μαζί με δύο μαθητές του, τον Αναστάσιο και τον Θεόδωρο, όπου και άρχισε τη δράση του κατά του Μονοθελητισμού.
Το 646 μ.Χ. πήγε στη Ρώμη, όπου κατόρθωσε, με τη βοήθεια του Πατριάρχη Μαρτίνου Α’, να συγκαλέσει τη Σύνοδο του Λατερανού το 649 μ.Χ., η οποία καταδίκασε την αίρεση του μονοθελητισμού και αναθεμάτισε όσους την ακολουθούν.
Παρόλα αυτά, την απόφαση της Συνόδου, ο διάδοχος του Ηρακλείου, ο επίσης αιρετικός αυτοκράτορας Κώνστας Β΄, την απέρριψε, βγάζοντας μια διαταγή, η οποία απαγόρευε τις συζητήσεις για τις πραγματικές φύσεις του Χριστού. Έτσι, στάλθηκε απόσπασμα στη Ρώμη, το οποίο συνέλαβε τον άγιο Μάξιμο, τους δύο μαθητές του και τον Πατριάρχη Μαρτίνο και τους οδήγησε αιχμάλωτους στην Κωνσταντινούπολη.
Η άρνησή του να δεχθεί οποιαδήποτε υποχώρηση στην καταδίκη του Μονοθελητισμού είχε ως συνέπεια την εξορία του στη Θράκη (655).
Σύμφωνα με τους συναξαριστές, κατά τη διάρκεια της εξορίας του συνέχισε να προκαλεί τις αρχές (τον αυτοκράτορα και το Παλάτι, γενικά) με το ορθόδοξο θεολογικό του πιστεύω, με συνέπεια να του κόψουν τη γλώσσα και το δεξί του χέρι. Ακολούθησε νέα εξορία του Μάξιμου στον Καύκασο, όπου κοιμήθηκε από τις κακουχίες το 662.
Η Εκκλησία μας αναγνώρισε τους αγώνες του αγίου Μαξίμου, τον οποίο κατέταξε στους μεγάλους αγίους και του έδωσε τον τίτλο του ομολογητή. Το ίδιο έκανε και για τους δύο μαθητές του και για τον Άγιο Μαρτίνο.
Ο Άγιος Μάξιμος, αν και απλός μοναχός, για εικοσιπέντε τουλάχιστον χρόνια ήταν ο κύριος εκφραστής της ορθόδοξης πίστης. O μεγάλος αυτός Άγιος της Εκκλησίας φέρει τον τίτλο του Ομολογητού επειδή, όταν ομολογούσε τις δύο θελήσεις του Χριστού, δεν υπήρχε κανείς στη γη για να εκφράσει την αληθινή πίστη μαζί του.
Το τίμιο λείψανό του ενταφιάσθηκε στη μονή του Αγίου Αρσενίου, στη χώρα των Λαζών. Από τον τάφο του έβγαινε φως κάθε νύχτα και φώτιζε την περιοχή.
Η μνήμη του τιμάται στις 21 Ιανουαρίου, ενώ
η ανακομιδή του λειψάνου του εορτάζεται στις 13 Αυγούστου.
