Ὁ Ὅσιος Μελέτιος, γεννημένος στὴ Μουταλάσκη τῆς Καππαδοκίας τὸ ἔτος 1035, ἀναδείχθηκε ἀναμορφωτὴς τοῦ μοναχικοῦ βίου στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο κατὰ τὸν 11ο αἰώνα. Γι’ αὐτὸ καὶ λίγα χρόνια μετὰ τὴν ὁσιακὴ κοίμησή του, συνετάχθησαν δύο βιογραφίες του, γεγονὸς ποὺ φανερώνει τὴ μεγάλη ἀξία τοῦ ἁγίου πατρός.
Οἱ γονεῖς του, Ἰωάννης καὶ Σοφία, φρόντισαν νὰ ἐνσταλλάξουν στὴν ψυχὴ τοῦ γιοῦ τους τὴν Ὀρθόδοξη εὐσέβεια καὶ θέλησαν νὰ τοῦ δώσουν καὶ ἰκανὴ παιδεία. Ἀλλὰ ὁ Μελέτιος, παρὰ τὸ χριστιανικό του ἦθος καὶ τὴ βαθιὰ πίστη, δυσκολευόταν νὰ σημειώσει καλὲς ἐπιδόσεις, ἂν καὶ προσπαθοῦσε φιλότιμα. Γι’ αὐτὸ κάποια Κυριακὴ πῆγε στὴν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ, πρὶν τὸν ἱερέα, μπῆκε στὸ Ἱερὸ Βῆμα καὶ γονατιστὸς ζήτησε μὲ θέρμη ἀπὸ τὸν Κύριο «νὰ λύσει τὴν ἀμβλύτητα τῆς διανοίας του καὶ νὰ τοῦ μεταδώσει τὸ χάρισμα τῆς εὐμαθείας». Ἡ δέησή του εἰσακούστηκε καὶ ἔκτοτε διακρινόταν στὰ μαθήματά του, ὥστε νὰ ἔχει χρόνο νὰ μελετᾶ ἱερὰ βιβλία.
Ὅταν ἀνδρώθηκε, οἱ γονεῖς του σκόπευαν νὰ τὸν νυμφεύσουν. Ὁ Μελέτιος ὅμως εἶχε κάνει ἄλλη ἐπιλογή, προτιμώντας τὴν ὁλοκληρωτικὴ ἀφιιέρωσή του στὸν Θεό. Προκειμένου λοιπὸν νὰ ἀποφεύγει τὶς σχετικὲς πιέσεις, ἔφυγε γιὰ τὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου παρέμεινε ἐπὶ τριετία διευρύνοντας τὶς γνώσεις του καὶ κατοπιν μπῆκε σὲ Μοναστήρι γιὰ ἄσκηση καὶ προσευχή. Ἀκολούθησε ἡ μετάβασή του στὴ Θεσσαλονίκη, ἡ προσκύνηση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου Δημήτριου καὶ ἡ κάθοδός του στή Θήβα. Ἐγκαταστάθηκε στὴ Μονὴ τοῦ μάρτυρος Γεωργίου, ὅπου ἐπιδόθηκε μὲ ζῆλο στὰ τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ ταπεινοφροσύνη καὶ ἡ ἀγαθότητά του νὰ κερδίσουν τὴν ἀγάπη καὶ τὸν σεβασμὸ τῶν συμμοναστῶν του. Γιὰ ἕνα διάστημα πραγματοποίησε προσκυνηματικὸ ταξίδι στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ τὴ Ῥώμη. Ἐπιστρέφοντας στὴ Μόνη του, μετὰ ἀπὸ ἀπαιτήση τῶν ἀδελφῶν μοναχῶν, ἀνέλαβε τὴν ἡγουμενία της.
Ὡς ἡγούμενος ὁ ὅσιος Μελέτιος ἔδειξε τὴν φωτισμένη ἐπιδεξιότητά του ὄχι μόνο στὴν ποδηγέτηση τῶν μοναχῶν στὸν κατὰ Θεὸν βίο, ἀλλὰ καὶ στὴν ἐξασφάλιση τῶν ἀπαραίτητων γιὰ τὴ συντήρησή τους οἰκονομικῶν πόρων, χωρὶς νὰ ὑστεροῦν στὴν ὀλιγαρκεία καὶ τὴν ἐγκράτεια, ἐνῶ παράλληλα ἀσκοῦσαν καὶ εὐρύτατο φιλανθρωπικὸ ἔργο, συνδράμοντας φτωχοὺς περιχωρίτες, ξένους καὶ ἐμπερίστατους. Ὁ ἴδιος δὲν ἔπαυε νὰ ἐξομολογεῖ, νὰ διοικεῖ, νὰ μοχθεῖ καὶ χειρωνακτικά. Ὅλα ὅμως αὐτὰ τὸν κούρασαν σωματικά. Γι’ αὐτό, ἀφοῦ ἄφησε τὸν ἰκανότερο ἀπὸ τοὺς μοναχούς του, ὀνόματι Νικόλαο, διάδοχο στὴν ἡγουμενία, ὁ ἴδιος ἀποσύρθηκε μὲ κάποιους μαθητές του σὲ ἐρημικότερο τόπο ἄσκησης, κοντὰ στὴ Μονὴ Ταξιαρχῶν, στὸν Κιθαιρώνα. Ἡ Μονή τοῦ παραχώρησε τὴ μικρὴ ἐκκλησία τοῦ Σωτῆρος, «σκαρφαλωμένη σὲ μιὰ πλαγιά». Ἐκεῖ ἔκτισε τὴν καινούρργια Μονή, ἐνῶ τὸν ναΐσκο μετέτρεψαν σὲ «μέγιστόν τε καὶ κάλλιστον» ναόν.
Ἀλλὰ ἡ φήμη τῆς ἁγιότητάς του προσέλκυσε περὶ τοὺς ἐκατὸ νέους μοναχούς, γι’ αὐτὸ καὶ χρειάστηκε νὰ ἱδρύσει τὰ «παραλαύρια» τῆς Θεοτόκου καὶ τοῦ Προφήτου Ἡλία. Ἀργότερα, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἡγουμένου τῆς γειτονικῆς Μονῆς τοῦ Συμβούλου ἢ Συμβόλου, ὁ ὅσιος Μελέτιος ἀνέλαβε καὶ τὴ διοίκησή της. Τὴν ὀργάνωσε σὲ στέρεες βάσεις, ἐνῶ μερίμνησε καὶ γιὰ τὶς εἴκοσι περίπου παραλαύριες συνάξεις μοναῶν καὶ ἀσκητῶν (6-14 πρόσωπα σὲ κάθε μία), ποὺ βρίσκονταν κοντὰ στὶς δύο μεγάλες Μονές. Ἡ φήμη του, σὲ μία περίοδο μεγάλης παρακμῆς τοῦ μοναχισμοῦ στὴν κυρίως Ἑλλάδα, ἔφτασε μέχρι τὴ Βασιλεύουσα. Πολλὰ σημαίνοντα πρόσωπα τὸν ἐπισκέπτονταν γιὰ νὰ λάβουν τὴν εὐλογία του καὶ νὰ τὸν συμβουλευτοῦν. Ἀκόμη καὶ ὁ αὐτοκράτορας Ἀλέξιος Α΄ ὁ Κομνηνὸς (1081-1118 μ.Χ.) ἀλλογραφοῦσε μαζί του καὶ τοῦ ἔστειλε γενναία βασιλικὴ χορηγία γιὰ τὴ συντήρηση τοῦ Μοναστηριοῦ.
Μὲ τὸν φωτισμένο του λόγο καὶ τὸ παράδειγμα ὁ ὅσιος Μελέτιος ἐπηρέασε θετικὰ καὶ ἄλλα Μοναστήρια καὶ συνετέλεσε στὴν ἀναδιοργάνωση καὶ ἐξύψωση τοῦ ἑλλαδικοῦ μοναχισμοῦ. Ἀφοῦ πολλὰ θαυμαστὰ ἔπραξε ἐν ζωῇ καὶ φανέρωσε μὲ τὸ προορατικό του χάρισμα, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ τὴν 1η Σεπτεμβρίου τοῦ 1105. Ἡ δὲ Μονή, γνωστὴ ὡς τοῦ ὁσίου Μελετίου Κιθαιρῶνος, λειτουργεῖ πλέον ὡς γυναικεία.
Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ἔνσαρκος ἄγγελος καὶ ὑπηρέτης Χριστοῦ,
ὡς ἔνθεος ἄνθρωπος καὶ ἀσκητῶν καλλονή, Μελέτιε ὅσιε,
χάριτας θεοδόχους, ἐκομίσω διώκειν,
πνεύματα πονηρίας, καὶ νοσοῦντας ἰᾶσθαι,
διὸ καὶ ἡ σεπτή σου σορός, βρύει ἰάματα.
Βήμα 1ο: Ας δούμε βίντεο από την Ιερά Μονή Οσίου Μελετίου στον Κιθαιρώνα.
Βήμα 2ο: Ας δούμε τη θέση της μονής στον χάρτη.
