Η Αχαΐα είναι νομός της Ελλάδας που βρίσκεται στα βόρεια της Πελοποννήσου και ανήκει στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Συνορεύει στα ανατολικά με το νομό Κορινθίας, στα νότια με τον νομό Αρκαδίας, και στα νοτιοδυτικά και στα δυτικά με τον νομό Ηλείας. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Πάτρα και ο νομός έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Είναι ο νόμος από τον οποίο κατάγεται ο ιεροκήρυκας Δημήτριος Παναγόπουλος, του οποίου το όνομα φέρει το Διδασκαλείο. Το έδαφος του νομού είναι κατά 60% ορεινό, 24% πεδινό και 16% ημιορεινό.
Ο Νομός Αχαΐας διαιρείται στους Δήμους Αιγιαλείας, Δυτικής Αχαΐας, Ερυμάνθου, Καλαβρύτων, και Πατρέων.
Το Παναχαϊκό (ή Βοδιάς, 1.926 μ.). Έχει διεύθυνση από τα ΒΔ προς τα ΝΑ, και τα ανατολικά του άκρα αποτελούνται από τα βουνά Ζουμπάτα και Χιονίστρα. Πάρα πολλές χαράδρες σχίζουν το Παναχαϊκό από τις οποίες τρέχουν ορμητικοί χείμαρροι. Μία από αυτές η χαράδρα του ποταμού Βελβιτσάνου (Χαράδρου) χωρίζει τον κύριο όγκο του βουνού σε νότιο τμήμα όπου βρίσκεται η ψηλότερη κορυφή (Παλαβού Πύργος) και σε βόρειο τμήμα (Μεγάλη Λάκκα). Οι πλαγιές του σκεπάζονται από θάμνους, ενώ στα ψηλότερα μέρη του βρίσκονται δάση από έλατα. Ο αυτοκινητόδρομος της Πάτρας φτάνει στα 1.000 μ. του ύψους του βουνού.
Ερύμανθος (ή Ωλονός). Βρίσκεται στα σύνορα των Νομών Αχαΐας – Αρκαδίας – Ηλείας. Έχει απότομες και ψηλές κορυφές, με ψηλότερη τον Ωλονό (ή Καράπυργο 2.224 μ.) πάνω από το χωριό Καλέντζι. Κατά τη μυθολογία στο βουνό αυτό είχε μεταφέρει η Άρτεμις τον Ερυμάνθιο κάπρο, που τελικά σκότωσε ο Ηρακλής. Πυκνά δάση από έλατα και πεύκα σκεπάζουν την οροσειρά.
Αροάνια όρη (ή Χελμός). Είναι το τρίτο σε ύψος βουνό της Πελοποννήσου. Το όλο συγκρότημά τους εκτείνεται από τη χαράδρα του Βουραϊκού ποταμού Δ. ως την λεκάνη του ποταμού Ολβίου το κάτω τμήμα της μικρής κοιλάδας του ποταμού Κριά. Στο όρος αυτό βρίσκεται το περίφημο “Αθάνατο νερό” (ύδατα της Στυγός). Στο όνομα των νερών αυτών κατά τη μυθολογία, ορκίζονταν οι Θεοί του Ολύμπου. Στη νεότερη ιστορία το αθάνατο νερό (ή μαυρονέρι) σχετίζεται με την ιστορία της Γκόλφως, της άτυχης τσοπανοπούλας. Ψηλότερες κορυφές του Χελμού: Το Μαρμάτι (1.780 μ.), το Ξεροβούνι (1.849 μ.), το Αβγό (2.142 μ.), η Αετοράχη (2.341 μ.), Προφήτη Ηλία (1.545 μ.).
Βουνά της Φτέρης (ή Κλωκός ή Κερύνεια, 1.779 μ.). Η οροσειρά αυτή βρίσκεται στα ΒΔ του Αιγαίου και σ’ αυτή πίστευαν οι αρχαίοι ότι ζούσε το χρυσοκέρατο ελάφι της Άρτεμης.
Σκόλλις (965 μ.). Είναι μικρό και απότομο βουνό, από το οποίο πηγάζει ο μικρός ποταμός Λάρισος (ή Μάνα) που χωρίζει την Αχαΐα από την Ηλεία.
Μεγάλους ποταμούς δεν έχει ο Νομός Αχαΐας, επειδή τα βουνά πλησιάζουν τη θάλασσα και έτσι η ροή τους δε βρίσκει έκταση να αναπτυχθεί. Τα κυριότερα είναι:
Κράθης. Πηγάζει από το Χελμό και χύνεται στη περιοχή Ακράτας.
Βουραϊκός. Διέρχεται από την μικρή κοιλάδα των Καλαβρύτων και χύνεται στο Κορινθιακό, στη περιοχή Διακοφτού. Το όνομά του το οφείλει στην αρχαία πόλη Βούρα.
Σελινούντας: Πηγάζει από το Ερύμανθο και χύνεται στον Κορινθιακό. Είναι χυμαρρώδης και προξενεί μεγάλες καταστροφές στον εύφορο κάμπο του Αιγίου.
Γλαύκος (ή ποτάμι της Λεύκας): Πηγάζει από το όρος Παναχαϊκό και χύνεται στον Πατραϊκό κόλπο. Τα νερά του κινούν το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Γλαύκου, που δίνει ρεύμα στην Πάτρα.
Τα βουνά του Νομού Αχαΐας, καθώς απλώνονται προς κάθε κατεύθυνση έχουν αφήσει, πολύ περιορισμένες πεδινές εκτάσεις. Οι πεδιάδες της Αχαΐας είναι γενικά περιφερειακές, και σχηματίζονται ανάμεσα στα τελευταία αντερείσματα των Βουνών και στη θάλασσα.
Μερικές πεδιάδες είναι: η γόνιμη πεδιάδα της Πάτρας, η πεδιάδα της Αχαΐας, του Αιγίου, και άλλες μικρότερες.
Μόνη υπολογίσιμη λίμνη του Νομού Αχαΐας είναι η Πρόκοπος (ή Προκόπι) στο Ακρωτήρι Άραξος (Πάπας) που είναι ιχθυοτροφείο. Η μικρή λίμνη Τσιβλού σχηματίστηκε το 1913 στα Αροάνια.
Πάμε να εντοπίσουμε αυτά που διαβάσαμε από
πάνω στον παρακάτω χάρτη!
