Η γεωγραφία είναι η επιστήμη που μελετά την επιφάνεια της Γης, αρχικά καταγράφοντας τη μορφή της, τα στοιχεία της και περιγράφοντας κατόπιν τους λόγους για τους οποίους είναι έτσι η γη, πώς προέκυψε η εκάστοτε μορφή της, αλλά και πώς ήταν παλαιότερα η μορφή της, αφού η γη συνεχώς αλλάζει.
Η γεωγραφία είναι μια αρκετά δύσκολη επιστήμη που έχει προοδεύσει πάρα πολύ τους τελευταίους αιώνες, επειδή και ο τρόπος που συλλέγουμε τις πληροφορίες έχει βελτιωθεί πολύ και έχουμε πλέον τρόπους, ειδικά μετά την ανάπτυξη της αεροπλοΐας, να συλλέγουμε δεδομένα που ειδάλλως θα ήταν αδύνατον να συλλέξουμε. Οι αεροφωτογραφίες έχουν συμβάλλει πολύ στην καλύτερη κατανόηση της γης και στην κατασκευή χαρτών ακριβείας.
Όμως, προτού μιλήσουμε για τις αεροφωτογραφίες και τους χάρτες, πρέπει να καταλάβουμε σε τι μας χρειάζονται αυτά και γιατί οι άνθρωποι ασχολήθηκαν να τα κατασκευάσουν.
Έχετε προσπαθήσει ποτέ
να κατασκευάσετε χάρτη θησαυρού;
Αν ποτέ έχετε προσπαθήσει να φτιάξετε ένα χάρτη θησαυρού, τότε λοιπόν σ’ ένα κομμάτι χαρτί αρχίζετε να ζωγραφίζετε πληροφορίες ώστε να οδηγήσετε κάποιον εκεί που θέλετε, στο σημείο που έχετε κρύψει τον θησαυρό. Ή και εσάς ακόμη, αν τυχόν ξεχάσετε κάποτε πού τον έχετε κρύψει!
Έτσι, λοιπόν, και οι άνθρωποι άρχισαν από πολύ παλιά να θέλουν να καταγράψουν είτε με λόγια, είτε ακόμη καλύτερα σε μορφή σχεδίου αυτά που έβλεπαν στα ταξίδια τους και να δώσουν οδηγίες σε άλλους, πώς να φτάσουν κι εκείνοι εκεί που έφτασαν οι ίδιοι.
Ο αρχαιότερος λαός του οποίου έχουμε απεικονίσεις της γης φαίνεται πως είναι οι Βαβυλώνιοι. Οι απεικονίσεις ήταν χαραγμένες πάνω σε βράχους. Πριν από τους Βαβυλωνίους, υπάρχουν απεικονίσεις του έναστρου ουρανού και διάφορες ζωγραφιές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν όπως ο παραπάνω χάρτης θησαυρού. Οι πρώτοι, όμως, που σχεδίασαν χάρτες σε κάποιο είδους χαρτιού (εξ ου και η ονομασία τους χαρτί>χάρτα>χάρτης) ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες και πιο συγκεκριμένα ο Αναξίμανδρος, που επιχείρησε να σχεδιάσει ένα χάρτη του τότε γνωστού κόσμου. Άλλοι γνωστοί χαρτογράφοι ήταν ο Εκαταίος ο Μιλήσιος, ο Ηρόδοτος, ο Ερατοσθένης και ο Πτολεμαίος, οι οποίοι σχεδίαζαν ενώ έκαναν περιηγήσεις σε διάφορα μέρη. Προσπάθησαν επίσης να κάνουν και υπολογισμούς, ώστε να κάνουν τα σχέδιά τους όσο πιο ακριβή μπορούσαν με τις δυνατότητες της τότε εποχής. Ο Πτολεμαίος στο έργο του Γεωγραφία περιέχει ένα χάρτη που φημολογείται ότι τον δημιούργησε ο Αγαθοδαίμων ο Αλεξανδρεύς, και δείχνει τον κόσμο σε μια απεικόνιση αρκετά σφαιρική και χωρισμένη σε παραλλήλους και μεσημβρινούς, όπως περίπου γνωρίζουμε και σήμερα.
Πέρα από τους Αρχαίους Έλληνες, και άλλοι λαοί, όπως οι Κινέζοι, κατασκεύασαν χάρτες, προσπαθώντας να διαδώσουν τις γνώσεις και τις πληροφορίες που κατείχαν για διάφορες περιοχές σε άλλους. Οι χάρτες τους κατασκευάζονταν από μετάξι ή χαράζονταν πάνω σε ξύλα και έδειχναν μεγάλες περιοχές της τότε Κίνας.
Με την πάροδο των αιώνων και την μεγαλύτερη εξερεύνηση του κόσμου, αλλά και την πρόοδο τόσο της συλλογής πληροφοριών, όσο και των διαφόρων άλλων επιστημών, οι άνθρωποι άρχισαν να κατασκευάζουν όλο και πιο ακριβείς χάρτες, και να αποδίδουν όλο και πιο πιστά τα στοιχεία του αναγλύφου της γης (ποτάμια, πεδιάδες, οροσειρές, ακτογραμμές, νησιά, νησίδες κτλ). Ο στόχος πάντοτε ήταν να μεταδίδονται όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το τι υπάρχει σε ένα μέρος και πώς μπορεί κάποιος να φτάσει εκεί.
Στην εποχή μας, μετά την κατασκευή των αεροπλάνων και των αερόστατων, ο άνθρωπος κατόρθωσε να βλέπει τη γη από ψηλά και να έχει μια άλλου είδους κατανόηση του ανάγλυφού της. Έτσι η καταγραφή όλων αυτών των πληροφοριών έχει γίνει πολύ πιο εύκολη. Έχει γίνει πιο αξιόπιστη και επίσης έχει δώσει τη δυνατότητα να μελετηθούν ορισμένα φαινόμενα με πολύ διαφορετικό τρόπο. Γι’ αυτό και η μετεωρολογία, που είναι παρακλάδι της επιστήμης της Γεωγραφίας, έχει γίνει πιο ακριβής.
Διαβάζοντας τους χάρτες, επίσης, μπορούμε να κατανοήσουμε και άλλα ζητήματα, όπως τις μετακινήσεις των πληθυσμών, το γιατί οι άνθρωποι επέλεξαν ορισμένες περιοχές για να δημιουργήσουν τις πόλεις τους στην αρχαιότητα, πόσο μεγάλη περιοχή κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος, πόσο μεγάλα ήταν τα ταξίδια που είχε να κάνει π.χ. ο Απόστολος Παύλος για να κηρύξει το Ευαγγέλιο, όπως και άλλοι Απόστολοι ή πώς ήταν η περιοχή που έζησε και έδρασε ο Χριστός όταν ήρθε στη γη να κηρύξει, και πάρα πολλά ακόμη. Δηλαδή, η γεωγραφία σχετίζεται άμεσα με την ιστορία του τόπου και την εξέλιξή του στο διάβα των αιώνων.
Έτσι κι εμείς φέτος, μελετώντας την Ελλάδα, θα εστιάσουμε και θα μάθουμε όχι μόνο για τα ποτάμια, τα βουνά και τις παραλίες, μήπως και μας αρέσουν για να πάμε διακοπές εκεί, αλλά και για τους αγίους που είτε ασκήθηκαν, είτε γεννήθηκαν, είτε μαρτύρησαν σε κάθε περιοχή της Ελλάδος, είτε υπάρχουν προσκυνήματά τους, επειδή υπάρχει εκεί, για παράδειγμα, το λείψανό τους, που μεταφέρθηκε εκ των υστέρων.
Πάρτε φακούς και πάμε!
